Ενημερώση κάθε 15 δευτερόλεπτα
Στην Ευρώπη της οικονομικής ανασφάλειας, οι εργαζόμενοι που απειλούνται με απόλυση δεν αφήνουν τους διευθυντές τους να φύγουν από τα γραφεία τους κρατώντας τους σαν ομήρους. Στην Αργεντινή που γνώρισε την οικονομική κρίση πολύ νωρίτερα, οι εργαζόμενοι εφαρμόζουν μια εντελώς διαφορετική τακτική: κρατούν τα αφεντικά απ' έξω.
Η κεραμοποιία Ζανόν στην επαρχία Νεουκέν της Παταγωνίας είναι πια γνωστή ως FaSinPat από τα αρχικά της ισπανικής φράσης Fabrica Sin Patrones (Εργοστάσιο Χωρίς Αφεντικά). Έπειτα από επτά χρόνια κατάληψης και αδιάλειπτης λειτουργίας του εργοστασίου, οι 470 εργαζόμενοί του βρίσκονται σήμερα πολύ κοντά σε μια σημαντική νίκη αφού το τοπικό κοινοβούλιο αναμένεται τις επόμενες ημέρες να εγκρίνει νομοσχέδιο για την οριστική απαλλοτρίωση των εγκαταστάσεων.
Πώς άρχισαν όμως όλα αυτά; Η συγκεκριμένη κεραμοποιία άρχισε να λειτουργεί στις αρχές της δεκαετίας του '80, στα χρόνια της δικτατορίας. Όπως καταγγέλλει το σωματείο των εργαζομένων, το εργοστάσιο χτίστηκε σε δημόσια γη με δάνεια που χορηγήθηκαν από το κράτος χωρίς ποτέ να αποπληρωθούν. Στα εγκαίνια του εργοστασίου ο επιχειρηματίας Λουίτζι Ζανόν ευχαρίστησε άλλωστε τους στρατηγούς επειδή κρατούσαν την Αργεντινή "ασφαλή για τους επενδυτές".
Η επιχείρηση συνέχισε να ευημερεί και μετά τη δικτατορία χάρη κυρίως στις άριστες σχέσεις του Ζανόν με τον πρώην πρόεδρο της χώρας Κάρλος Μένεμ. Η μεταπολίτευση όμως έφερε και τα πρώτα προβλήματα για τον εργοστασιάρχη. Το 2000 οι εργαζόμενοι ανέκτησαν τον έλεγχο του σωματείου τους και άρχισαν να διεκδικούν καλύτερες συνθήκες εργασίας.
Αυτό οδήγησε σε μια διελκυστίνδα με απανωτές απολύσεις και απεργίες που κορυφώθηκε το 2001, όταν ο Ζανόν έκλεισε το εργοστάσιο με λοκ αουτ απολύοντας ομαδικά τους εργαζόμενους με την ελπίδα ότι θα μπορούσε αργότερα να το ξανανοίξει με πιο υπάκουο προσωπικό.
Τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όμως όπως θα περίμενε. Τον Οκτώβριο του 2001 οι εργαζόμενοι κατέλαβαν το εργοστάσιο. Κατασκήνωσαν έξω από αυτό για τέσσερις μήνες διεκδικώντας την αποζημίωσή τους. Έμειναν εκεί μέχρι που μια δικαστική απόφαση έκρινε ότι μπορούσαν να πουλήσουν το εναπομείναν στοκ της επιχείρησης ως αποζημίωση για την απόλυσή τους και τα δεδουλευμένα που δεν τους είχαν καταβληθεί.
Τα αποθέματα κράτησαν μέχρι τον Μάρτιο του 2002. Οι εργαζόμενοι βρέθηκαν σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Είτε έπρεπε να εγκαταλείψουν το εργοστάσιο είτε να ανανεώσουν το στοκ του. Τελικά επέλεξαν τη δεύτερη λύση αποφασίζοντας να ξανανοίξουν το εργοστάσιο κρατώντας όμως απ' έξω τον Ζανόν. Η γενικευμένη κοινωνική αναταραχή που ξεσήκωσε η οικονομική κρίση του 2001 απέτρεψε εκείνο το διάστημα τις αρχές από οποιαδήποτε εχθρική κίνηση.
Και η επιχείρηση άρχισε να τα πηγαίνει καλύτερα χωρίς τον επιχειρηματία. Πρώτα απ' όλα επεκτάθηκε. Στους 300 εργαζόμενους προστέθηκαν σύντομα άλλοι 170. Δεύτερον, το FaSinPat βοήθησε πραγματικά την ανάπτυξη της κοινότητας του Νεουκέν. Δώρισε κεραμικά για την κατασκευή κοινοτικών κέντρων ενώ το 2005 κατασκεύασε και εξόπλισε μέσα σε ένα τρίμηνο ένα ιατρικό κέντρο στη συνοικία Νουέβα Εσπάνια.
Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι όλα ήταν ρόδινα. Όταν η επιχείρηση επέστρεψε στην κερδοφορία και η κοινωνική εξέγερση του 2001 καταλάγιασε, οι αρχές προσπάθησαν να εκδιώξουν πέντε φορές τους εργαζόμενους από τις εγκαταστάσεις. Σε μία από αυτές, ολόκληρη η κοινότητα του Νεουκίν υπερασπίστηκε το εργοστάσιο υψώνοντας ένα ανθρώπινο τείχος ολόγυρά του.
Το πρωτοφανές κύμα υποστήριξης από την τοπική κοινότητα αποτελεί άλλωστε και τον βασικό λόγο που η κυβέρνηση της επαρχίας αναγκάζεται τώρα να ικανοποιήσει το αίτημα των εργαζομένων για την απαλλοτρίωση των εγκαταστάσεων. Τα προβλήματα όμως των εργαζομένων δεν τελειώνουν εδώ. Η οικονομική κρίση επιστρέφει στην Αργεντινή και αυτό έχει τις συνέπειές του και στα εργοστάσια που τέθηκαν υπό κατάληψη μετά το 2001 -το FaSinPat αποτελεί το μεγαλύτερο από τα δεκάδες εργοστάσια που κατέλαβαν οι εργαζόμενοι τα τελευταία χρόνια.
Το FaSinPat, που όσο ακόμη ήταν κεραμοποιία Ζανόν δεν είχε κανένα πρόβλημα να λαμβάνει δάνειο είτε από το δημόσιο είτε από διεθνείς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, αρχίζει σταδιακά να στερεύει από μετρητά. “Δεν παράγουμε πια το ίδιο εξαιτίας της γενικότερης ύφεσης στον κατασκευαστικό τομέα” εξηγεί ο Χουάν Χοσέ Παρίς από την επιτροπή των εργαζομένων.
Την ίδια ώρα οι εργαζόμενοι έχουν να αντιμετωπίσουν τρομακτικές αυξήσεις στην τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος καταβάλλοντας κάθε μήνα 300.000 δολάρια. Και βέβαια η FaSinPat δεν επιδοτείται από την κυβέρνηση όπως πολλές ιδιωτικές επιχειρήσεις. Ούτε έχει την “εύκολη” λύση των περικοπών θέσεων εργασίας. “Δεν είμαστε σαν τους καπιταλιστές. Δεν μπορείς να αποτινάζεις τους εργαζόμενους σαν ψείρες” σημειώνει άλλο ένα μέλος της επιτροπής ο Καντίντο Γκονζάλες.
Η FaSinPat δεν μπορεί άλλωστε να ελπίζει σε κανένα κρατικό σχέδιο διάσωσης όπως αυτά που κατευθύνονται αφειδώς τελευταία σε τράπεζες και επιχειρήσεις. Επιχειρήσεις που αναμφίβολα θα πανηγύριζαν αν το εγχείρημα αποτύχει. Γιατί μεσούσης της κρίσης η αυτοδιαχειριζόμενη επιχείρηση αποτελεί ένα τρομακτικό για αυτές παράδειγμα. “Πολλοί επιχειρηματίες δεν κηρύττουν πτώχευση και κρατάνε τα εργοστάσια τους ανοιχτά επειδή φοβούνται το φαινόμενο των καταλήψεων” εξηγεί ο Πάρις συμπληρώνοντας: “Και πρέπει να τους κρατάμε φοβισμένους”
Τρίκκας Μιχάλης
Ημερομηνία δημοσίευσης: 31/05/2009
από την "ΑΥΓΗ" - http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=463009
