Θελω να δωσω καποιες πρωτες επεξηγησεις στο πως το βλεπω εγω (και μονο εγω) το συγκεκριμενο ζητημα. Θα εξετασω αργοτερα την πολιτικη συνεισφορα της αφισας, γιατι ξερω οτι οι περισσοτεροι πειραζεστε (και δικαιωμα σας) κυριοτερα στο αισθητικο κομματι. Καταρχην ας παρουμε υποψιν μας την αισθητικη δραστικοτητα της ΜΙΑΣ αφισας. Η αφισα ειναι το χαρτινο εκεινο υλικο, που ειναι εκ φυσικου της ο μεγαλος ανταγωνιστης/ακυρωτης της φιλοξενης σε αυτην επιφανεια. Η ιδια της η υφη ερχεται και κολλαει αγαρμπα με την μαρμαρινη/σαγρε/γυαλινη ουσια που την υποδεχεται, ερχεται και κολλαει (κανονικα και μεταφορικα) πανω της. Το "πατημα" της ειναι τελοιως βαρυ για εναν τοιχο, πιο βαρυ και απο ενα γκραφιτι ή ενα συνθημα που ερχεται και εναρμονιζεται πιο καλα με το επιπεδο του τοιχου και ακομα βαρυτερο απο το πατημα (σχεδον "κουρνιασμα") ενος εικονιδιου στην επιφανεια εργασιας μας. Επομενως προκαλει δευτερη επιστρωση πανω στον τοιχο, σαν ξενο σωμα. Το δε χρωμα της ειναι εξεπιτουτου ανομοιογενες με της υποστηρικτικης της επιφανειας και προκαλει οπτικη τρυπα. Η επιπεδοτητα της ειναι απαραδεκτη: αναμειγνυεται αερας με την κολλα, κανει φλεβες, ξεσκιζεται ευκολα, ξεκολλαει κλπ. Η αφισα ειναι εκ της φυσεως ο ακαρδος τυραννος του τοιχου: ειναι εναντια του, τον απαξιωνει, του ακυρωνει το επιχρησμα και τις τιμες του, τον "λερωνει-για-να-πει-τα-δικα-της". Στο τελος τον κατακυριευει με τους κλωνους τις. Το ερωτημα ειναι:
του αξιζει τετοια μοιρα του τοιχου;Για να απαντησουμε πρεπει να αξιολογησουμε αισθητικα και τον τοιχο. Και εδω ειναι το δυσκολοτερο κομματι αναλυσης γιατι εκ φυσης ο τοιχος προηγεται της αφισας και η δευτερη δεν μπορει να υπαρξει χωρις τον πρωτο (εκτος και αν κυρηξει προσωρινη ανακωχη μαζι του και παει και φυτρωσει σε κανα ταμπλο..). Εκει ακριβως διαπλεκεται το αισθητικο και με το πολιτικο, και διαπλεκονται διοτι πρεπει αν ειναι να ταχθουμε υπερ της αφισας (που εγω εκει θα καταληξω στο τελος) πρεπει να της αναγνωρισουμε κυριαρχικα δικαιωματα απεναντι στον τοιχο. Καταρχας ας αρχησουμε απο το προφανες:
ολοι οι τοιχοι δεν ειναι οι ιδιοι! Ειναι προφανες οτι μας καιει λιγοτερο αν ενας τοιχος, μια τζαμαρια, μια μεταλλικη πορτα, ακομα και μια γειτονια ολοκληρη (Ψυρρή; Γκαζι; Εξαρχεια;) να ειναι κολλημενη μεχρι αηδιας με αφισες, παρα τοιχοι που τους θεωρουμε πως εχουν αλλη κοινωνικη καταξιωση. Οι τοιχοι της πολυκατοικιας μας για παραδειγμα. Οι διαδρομοι της σχολης μας. Υπαρχουν δηλαδη κυριαρχικα δικαιωματα της αφισας στη μια περιπτωση ενω στην αλλη οχι.
Τι αλλαζει εδω στην αισθητικη μας αντιληψη για τον τοιχο;Αλλαζει το εξης απλο: Συχνα θεωρουμε τον ΚΑΘΑΡΟ τοιχο ως τον μεγαλο δεσποτη της ευπρεπειας. Ο αρχοντας της αισθητικης κατανοιξης. Το οροσημο της καθολικης μεγαλειοτητας του πολεοδομικου ιστου, το επιγειο δομικο βασιλειο της ευταξιας και της μακαριοτητας. Ολος ο κοσμος μας μπορει να πλυμμηριζεται απο ευθεια, ορθογωνισμενα, δομικα κατασκευασματα (δρομοι, τοιχοι, πεζοδρομια, η χαρα ενος ευκλειδιου ονειρου!), συμβολα του αρχιτεκτονικου μας παραδεισου. Ενας λευκος-ακιληδωτος τοιχος ειναι μια αγαλιαση για πολλους, με την λιτη και απεριτη καλοσυνη του.
Και θα ερθει μια παλιο-αφισα να τον αμφισβητησει; Ε κι ομως θα ερθει και εδω κρυβεται το πολιτικο που λεγαμε. Ο καθαρος τοιχος καποιες φορες δεν ειναι μονο το καμαρι της συγχρονης αισθητικης, αλλα ειναι και ψωροπερηφανος για αυτο! Η αμολυντη μοντερνα σιλουετα του που πρεπει να παραμεινει τετοια για παντα, γιατι πια ειναι η εμμονη του κυριαρχου λογου που μιλαει, αυτου που απαιτει τη λευκοτητα των τοιχων. Η καθαροτητα του τοιχου ειναι συνωνυμη και της κοινωνικης ευσεβειας-γαληνης-αδιαταραξιας.
Ειναι και αυτο ενας "υγιεινισμος της διακοσμητικης μας". Ολα καθαρα, ολα κρυσταλλινα, ολα υποκριτικα θα πω εγω. Και αυτο επιτυγχανεται με μεσο την κατασυκοφαντηση της αφισας, του γκραφιτι, και οτι βρομιζει τα προδιαγεγραμμενα. Καθολου τυχαιοι οι αλλοτε ψηφισμενοι νομοι περι απαγορευσης της αφισοκολλησης για ΔΗΘΕΝ (ΝΑΙ ΔΗΘΕΝ! ΕΛΕΟΣ..) λογους περιβαλλοντικων ευαισθησιων. Και φυσικα οι αφισες αντεπιτιθονται..
Και θα ερθει καποιος και θα μου πει: μα οκ ας μιλησουν και οι αφισες, ας διεκδικησουν χωρο, ας ειναι σημαδια μιας κοινωνικης αντιδρασης και αυθορμητικοτητας,
αλλα ΜΕ ΜΕΤΡΟ! Ας ειμαστε ειλικρινεις ομως. Κανεις δεν ειναι πολιτικα αυτοκτονικος για να δημιουργει ΕΠΙΤΗΔΕΣ τον φοβο του γαντι του μποξ του "όπου κι αν γυρίσω το κεφάλι μου, όπου κι αν πέσει η ματιά μου". Δεν υφαινουμε τους οπτικους μας ιστους για να πεσετε σαν μυγες μεσα. Ουτε για να τρελανουμε/εκνευρισουμε κανεναν, ουτε για χαζες ψηφοθηρικες ελπιδες (κανεις δεν περιμενει κατι απο τις αφισσες).
Η εμφαση (και οχι φανατισμενος παροξυσμος) στις αφισες γινεται απο μια κριτικη ματια στο αντιθετο του: τον καλαισθητικο ησυχασμο με μια δοση τσαχπινιας στον τοιχο! Να δουμε δηλαδη τοιχους συγκαταβατικους και πρωτευοντες εν σχεσει με τις αφισσες. Λιγες πολιτικες πινελιες, μοναχικες minimal υπαρξεις σε καθε διαδρομο και εφτιαξες την biennale κριτικη, (γκ)ριζοσπαστικη, και "μετρημενη" στη μυτη των παπουτσιων του μπαλετου. Ενα νεο σκεπτικιζον-αλλα-και-ρεαλιστικο κουκλιστικο θεατρο. Και καθε τοσο θα την προσεχουμε βεβαια, αλλα πληροφοριακα (ε μην υπερβαλλουμε κιολας!), λες και κολλανε οι γεωτεχνικοι καμια ανακοινωση για αναπληρωση εδαφομηχανικης.. Θα αναγνωριζουμε "ενδεικτικα" τις αφισες του καθενος, λες και αναγνωριζουμε καμια λεζαντα που αναγραφεται η διευθυνση μιας οδου. Αντε στο τελος να γινουν και τα τραπεζακια με τους τυπους απο πισω σαν το κοριτσακι που πουλαει λεμοναδα στον ξυλινο παγκο της στον πλατυ δρομο των διερχομενων.. Ε ΜΠΛΙΑΧ, αηδιασα ηδη!!! Τι απονευρωση ειναι αυτη; Αυτη η κατασταση αργα η γρηγορα ρεπει και στο πρωτο: συντομα και ΧΩΡΙΣ αφισες, με λιτη την πολιτικη μας διαιτα, πρωτα οπτικοαισθητικα, μετα ουσιωδως πολιτικα. Αλλωστε σπανιως υπαρχει δικτυ ασφαλειας σε τετοιους κατηφορους. Οποιος δεν βαλει χειροφρενο τρακαρε.
Του αξιζει λοιπον του τοιχου η αφισσα!
Εχει κυριαρχικα δικαιωματα η αφισσα πανω του, παρα την γκροτεσκα αισθητικη της εχει δυναμικη και μπορει και εμποδιζει τους λευκους τοιχους ειτε απο την ολικη μουγγαμαρα ειτε απο την "ευχαριστη" πολιτικη συνεισφορα της "δραστηριας" αφισας. Και επειδη ειπε και ο dimos γιατι στο σπιτι μας δεν εχουμε τετοια αφισοκοληση, θα απαντησω οτι το σπιτι μου δεν εχει αφισοκολληση γιατι δεν χρειαζεται/θελω να κανω καποια πολιτικη παρεμβαση, ΑΛΛΑ οριζω την αισθητικη του ΠΑΛΙ ΕΓΩ, και οταν υπαρχει πολιτικη-αισθητικη συγκρουση για κατι εντος του σπιτιου μου ΠΑΡΕΜΒΑΙΝΩ ΕΝΝΟΕΤΑΙ, και αντιστοιχα εχω παλι χωρο ΜΟΥ, δωματιο ΜΟΥ, οικειοποιημενο κατα τον ιδιο τροπο. Δεν βλεπω διαφορες..
Εγω φιλοι μου καταληγω στο οτι καλως ειναι ετσι το πανεπιστημιο. Αφισοκολημενο, αφισοστολισμενο. Καταλαβαινω οτι καποιος τους πιανει σιχαμαρα γιατι η δικια τους πολιτικη αισθητικη τους συστεινει μια αλλη διακοσμηση του χωρου. Καταλαβαινω οτι τα πολιτικα συμβολα των αφισων τα θεωρουν φετιχισμενα οταν εξαπλωνονται παντου. Εμεις απλως θελουμε να γραψουμε σε πολλους καλοθελητες των ζωων μας οτι "οι μερες της αφθονιας σας ειναι μετρημενες" (οποιος εχει δει το εργο καταλαβαινει πως το βαζω), εστω και αν αυτο δεν ειναι ολη η ουσια της πολιτικης μας προτασης.
Θα μπορουσα καλλιστα ομως να ισχυριστω και εγω οτι οι φετιχισμοι της αφισας ειναι ακολουθουμενοι απο αντιφετιχισμους της λιγοτερης αφισας. Εν τελει και μενα με πιανει αντιφετιχισμος με τα καλα αμαξια, με το γηπεδο και τις αθλητικες εφημεριδες αλλα δεν μπορω να το αποδειξω οτι ειναι περισσοτερο σωστος ο ισχυρισμος μου αντι ενος αλλου. Ειναι θεμα αισθητικης. Στην περιπτωση μου, πολιτικης αισθητικης..
Το μονο το οποιο δεχομαι και κατανοω ειναι οτι οι αφισες σε ορισμενους διαδρομους και (δυστυχως σε αρκετους στη σχολη μας) τρωνε και αρκετο φως απο το χωρο. Αυτο το κατανοω και το βλεπω και εγω, και ισως θα μπορουσαν να μειωθουν καπως απο ολες τις παραταξεις αμοιβαια. Και φυσικα καταλαβαινω οτι εαν η πλειοψηφια (αν και εγω αμφιβαλλω, αλλα for the sake of argument, το δεχομαι εστω) των φοιτητων οριζει κατι ως λανθασμενο (αισθητικα και πολιτικα) αυτο φαινεται αντιδημοκρατικο. Αλλα με σεβασμο στο ονομα της πλειοψηφιας, αυτο δεν λεει και πολλα παντα. Γιατι ειναι γεγονος και το γραφει και η wikipedia, πως
το ad populum δεν ισχυει παντα.. http://en.wikipedia.org/wiki/Argumentum_ad_populum .
Αυτα τα λιγα!!!!!!!!!!